Ձայն Համշենական

-Պարոն Վարդանյան, Դուք վանեցի՞ եք:
-Շա՞տ է զգացվում:
Նուրբ հումորի տեր, անսահման բարի, նրբանկատ, համեստ ու կիրթ… Սերգեյ Վարդանյանն է՝ արձակագիր, ազգագրագետ, բանահավաք, բանագետ, հրապարակախոս: Եթե ասենք, որ կորցրել ենք իսկական ՀԱՅ մտավորականի, քայլող հանրագիտարանի ու մեծագույն գիտնականի, դարձյալ ամբողջովին նկարագրած չենք լինի մեծն հայորդուն, քանի որ հայագիտության ոլորտում ու առավել ևս՝ հայապահպանության սրբազան գործում նրա վաստակն իսկապես անուրանալի ու ահռելի է:

Սերգեյ Վարդանեանն աւելի քան յիսուն տարի առաջ է սկսել համշենագիտութեամբ զբաղուել, եւ ինչպէս երէկ, այնպէս էլ այսօր դժուար է խօսել համշենագիտութեան մասին` առանց հոլովելու նրա անունը: Աւելի դիպուկ` ոչ թէ դժուար է, այլ` անհնար, քանի որ նա այն հայագէտն է, որն իր ապրած տարիների մեծ մասը նուիրել է այդ գործին, որը նրա համար, կարելի է ասել, ուսմունք ու համոզմունք է դարձել, որին նա հաւատարիմ է արդէն, ինչպէս ասացինք, աւելի քան կէս դար: 

Երևանում լույս է տեսել հայ ազգագրագետ, բանահավաք, համշենագետ Սերգեյ Վարդանյանի «Բանահյուսական պատումի միջավայրը (Կրոնափոխ համշենահայերի մի զվարճապատումի տարբերակները)» մենագրությունը (ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի հրատարակչություն, 352 էջ + 16 էջ գունավոր ներդիր, Երևան, 2022)։ Այդ մասին հաղորդում է Akunq.net-ը՝ հիմնվելով Սերգեյ Վարդանյանի ֆեյսբուքյան էջում հրապարակված տեղեկութունների վրա։ Ինչպես հայտնում է հեղինակը, գրքում նա համեմատում է 1987 թ․ Ղազախստանի, իսկ 2000-2013 թթ․ Թուրքիայի կրոնափոխ համշենահայերից իր կողմից գրի առնված մի զվարճապատումի 6 տարբերակները, ինչպես նաև՝ 1995թ. Բոստոնում մի…

Կարդալ ավելին Կարդալ ավելին

ՀԳՄ վարչությունը շնորհավորում է արձակագիր, հրապարակախոս, լրագրող Սերգեյ Վարդանյանին ծննդյան 70-ամյակի առթիվ «Գրական թերթը» միանում է  շնորհավորանքին  Լևոն Անանյան,  Արմատների որոնումը (հատված), «Գրական թերթ»,  2002, դեկտեմբերի 27 …Սերգեյը յուրովի այլախոհ* էր։ Առանց ավելորդ աղմուկի, առանց ինքնաթմբկահարման՝ նա նոր սերնդի ուշադրությունը շեղում էր վաղանցիկ, կեղծ արժեքներից,  ինքնուրույն մտածողությունն աղավաղող կաղապարների բեռից, ուղղորդում դեպի սեփական պատմությունը, ինքնության արմատների զորեղությամբ չափում վաղվա սաղարթի փարթամությունը: Նրա բանահավաքչական հերթական մտահղացումը՝ գրի առնել մեր ասացողների վերջին մոհիկաններին, կորստից փրկել հայ բանավոր գրականության գոհարները, իսկական ռումբի պայթյուն էր,…

Կարդալ ավելին Կարդալ ավելին

Երբեմն, երբ հարցնում են, թե երբ է լույս տեսել իմ առաջին գիրքը, քիչ է մնում բացականչեմ՝ նոր-նոր ուսանող էի: Բայց լռում եմ, որովհետև այդ գեղեցիկ, հաստափոր «Հրեղեն ձին» (1981) բանահյուսական ժողովածուում, հետագայում՝ նաև «Թագավորի երազներում» (2003) իմ բաժինը մի քանի էջ էր: Էջեր, որոնք առ այսօր հոգիս լցնում են սիրով ու խանդաղատանքով: Եթե անկեղծ, ապա այդ պահին չէի էլ հասկանում ո՛չ «Հրեղեն ձին» ժողովածուի, ո՛չ «Պատանի բանահավաք» մրցույթի արժեքը, ո՛չ էլ մրցույթի նախաձեռնող Սերգեյ Վարդանյանի խիզախությունը: Այն պարզապես գիրք էր,…

Կարդալ ավելին Կարդալ ավելին

На базе Института археологии и этнографии НАН РА вышла в свет книга известного ученого, исследователя, эксперта по вопросам амшенских армян Сергея ВАРДАНЯНА «Среда фольклорного повествования (Варианты одной сатирической сказки от исламизированных амшенских армян)». Книга, опубликованная на армянском языке, посвящена исследованию одной сатирической сказки, разные варианты которой присутствуют в устном народном творчестве как исламизированных амшенских армян, так и армян-христиан. КНИГА УНИКАЛЬНА С ТОЧКИ ЗРЕНИЯ ФОЛЬКЛОРИСТИКИ и представляет собой первый и единственный опыт сравнения 37 сатирических сказок со схожей сюжетной линией. Но это…

Կարդալ ավելին Կարդալ ավելին

ՊԲՀ 2023 2-րդ համարում տպագրվել է բանասիրական գիտ. դոկտոր Արմեն Շ. Սարգսյանի գրախոսությունը նվիրված Սերգեյ Վարդանյանի «Բանահյուսական պատումի միջավայրը /կրոնափոխ համշենահայերի մի զվարճապատումի տարբերակները/» մենագրությանը:

Համշենագիտության նվիրյալը

Գյոքհան Բիրբեն. համշենցի այս երգիչն առաջինն էր, որ երգեց հայերեն՝ չնայած, որ լեզվին չէր տիրապետում: «Համշենական զրուցարան» հաղորդաշարի այս թողարկման ընթացքում լսե’ք նրա երգերը, կրկին սովորե’ք նոր բառեր:

Սերգեյ Վարդանյանը զբաղվում է տարբեր երկրներում ապրող համշենցի հայերի հարցերով: Նա կամովին ուսել է հայրենասերի այդ խաչն ու ահա երեսունհինգ տարի համառ ու տքնաջան առաջ է գնում: Աշխատում է ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի բանահյուսության բաժնում: Մի շարք գրքերի և բանահյուսական ժողովածուների հեղինակ է: Նա իր գիտական, մշակութային և հասարակական գործունեության համար արժանացել է Համաշխարհային հայկական կոնգրեսի, ՌԴ հայերի միության, ՀՀ սփյուռքի նախարարության և Հայաստանի ժուռնալիստների միության «Աշխարհի հետ մեր ինքնությամբ, Հայաստանը համայն հայության հայրենիքն է» թեմայով մրցույթի «Պարբերական…

Կարդալ ավելին Կարդալ ավելին