Սերգեյ Գագիկի Վարդանյան (ծնվ. նոյեմբերի 9, 1952, Երևան)։
Արձակագիր, ազգագրագետ, բանահավաք, բանագետ, հրապարակախոս, ՀԳՄ անդամ 1991 թ.:
Ծնվել է 1952 թ. նոյեմբերի 9-ին Երևանում։ 1969 թ․ ավարտել է Երևանի Հ. Պարոնյանի անվան թիվ 59 դպրոցը, 1974 թ.՝ Երևանի Խ. Աբովյանի անվան հայկ. պետ. մանկավարժական համալսարանի բանասիրական ֆակ.։ Աշխատել է նույն համալսարանի հոգեբանության ամբիոնում, այնուհետև՝ «Պիոներ կանչ» («Կանչ») թերթի, «Պիոներ» («Աղբյուր»), «Սովետական արվեստ», «Մշակույթ» ամսագրերի խմբագրություններում, Հայ ճարտարապետության թանգարան-ինստիտուտում, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտում, 1991-2002 թթ․ եղել է ՀՀ կառավարությանն առընթեր կրոնի գործերի պետական խորհրդի փոխնախագահը: 1992 թ.-ից Հայաստանի «Համշեն» հայրենակցական-բարեգործական ՀԿ նախագահի տեղակալն է, 2004-2018 թթ. հասարակական հիմունքներով աշխատել է նույն ՀԿ «Ձայն համշենական» պաշտոնաթերթի գլխավոր խմբագիր։ Ամսաթերթի 1000 օրինակ տպաքանակը անվճար բաժանվում էր հայրենիքում և սփյուռքում։
2009 թ.-ից գիտաշխատող է ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտում: 1978 թ. մամուլի միջոցով նախաձեռնել է պատանեկան բանահավաքչական շարժում, որին մասնակցել են Հայաստանի, Վրաստանի, Ադրբեջանի, Արցախի, Նախիջևանի, Աբխազիայի և Ռուսաստանի Կրասնոդարի երկրամասի հայկական դպրոցների աշակերտները։ Նրանց հավաքած բանահյուսական նյութերով լույս է ընծայել  «Հրեղեն ձին» (1981) և «Թագավորի երազները» (2003) ժողովածուները, որոնցից ընտրված հեքիաթները «Փրկված հեքիաթներ» վերնագրով լույս են տեսել Երևանում անգլերեն («The salvaged tales», 2007) և գերմաներեն («Gerettete Marchen», 2009)։ Նրա «Հայոց մայրաքաղաքները» գիրքը (1985) նոր նյութերով հարստացված  «Հայաստանի մայրաքաղաքները»  վերնագրով հրատարակվել է 1995 թ․ և արժանացել «Թեքեյան» մշակութային միության «Հայկաշեն Ուզունյան» մրցանակին։
Մանկական պատմվածքների «Արևածաղիկը»  գիրքը 1989 թ․ տպագրվել է Երևանում, իսկ 1994 թ․ արևմտահայերենով՝ Ստամբուլում: Նրա պատմվածքները ընդգրկված են «Մայրենիի» 4-րդ (2009-ից) և 5-րդ (2011-ից) դասարանների դասագրքերում, բեմադրվել են սփյուռքի հայկական թատրոններում։ Նրա հոդվածները թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, իսպաներեն, ռուսերեն, սլովակերեն, թուրքերեն և գերմաներեն:
        Դեռևս 1970-ական թթ.-ից զբաղվում է ԽՍՀՄ-ում սփռված հայության ազգապահպանության հարցերով։ Բազմիցս շրջագայել է Աբխազիայի, Ռուսաստանի Կրասնոդարի ու Ստավրոպոլի երկրամասերի, Ուկրաինայի, Ղրիմի հայաբնակ վայրերով։ ԽՍՀՄ-ի հայության, այդ թվում՝ համշենահայության, մասին բազմաթիվ հոդվածների հեղինակ է։
1984 և 1987 թթ. Ղազախստանում, Ուզբեկստանում, Ղրղզստանում և Ռուսաստանում հայտնաբերել է իսլամադավան համշենահայեր: Քանիցս եղել է Թուրքիայի Արդվինի նահանգի Խոփայի և Բորչքայի գավառներում, գտել 20-ից ավելի հայախոս գյուղեր։ Ուսումնասիրություններ է կատարել նաև Ռիզեի և Էրզրումի նահանգների կրոնափոխ, թուրքախոս համշենցիների գյուղերում։
Թուրքիայի, Ռուսաստանի և Կենտրոնական Ասիայի կրոնափոխ համշենահայերի մասին նրա հետազոտությունները տպագրվել են հայրենի և արտերկրի մամուլում, 1989 թ․իր կազմած «Ձայն համշենական» ժողովածուի երրորդ հատորում, 2009 թ․ ԵՊՀ հրատարակած «Կրոնափոխ համշենահայերի բարբառը, բանահյուսությունը և երգարվեստը (նյութեր և ուսումնասիրություններ)» և 2022 թ. ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի լույս ընծայած «Բանահյուսական պատումի միջավայրը (Կրոնափոխ համշենահայերի մի զվարճապատումի տարբերակները)» մենագրություններում։
Նրա «Окровавленные семена» (2015) գիրքը պատմում է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Ռուսաստանի Կրասնոդարի երկրամասի և Աբխազիայի հայության մղած պայքարի առաջամարտիկների մասին, որոնցից 13-ը արժանացել են Խորհրդային Միության հերոսի կոչման։ Ողջ տպաքանակն անվճար բաժանվել է Կրասնոդարի երկրամասում և Աբխազիայում:

ԵՐԿԵՐ 

• Բանահյուսական պատումի միջավայրը (Կրոնափոխ համշենահայերի մի զվարճապատումի տարբերակները), Եր., 2022:
• Окровавленные семена, Ер., 2015.
• Կրոնափոխ համշենահայերի բարբառը, բանահյուսությունը և երգարվեստը (նյութեր և ուսումնասիրություններ), Եր., 2009:
• Gerettete Märchen, Jerewan, 2009 (գերմ.).
• The salvaged tales, Yerevan, 2007 (անգլ.).
• Թագավորի երազները, Եր., 2003:
  
• Հայաստանի մայրաքաղաքները, Եր., 1995:
  
• Արեւածաղիկը (արևմտահայերեն), Ստամբուլ, 1994:
• Ձայն համշենական, հ. 3, Եր., 1989:
• Արևածաղիկը (մանկական պատմվածքների ժողովածու), Եր., 1989:
• Հայոց մայրաքաղաքները, Եր., 1985:
• Հրեղեն ձին, Եր., 1981:

ՊԱՐԳԵՎՆԵՐ

• 2015 թ.՝ ՀԳՄ «Գրական վաստակի համար» մեդալ:
• 2013 թ.՝ Հովհաննես Թումանյանի թանգարանի մրցանակ:
• 2012 թ.՝ Երևանի քաղաքապետի Ոսկե մեդալ:
• 2012 թ.՝ ՀՀ սփյուռքի նախարարության «Վիլյամ Սարոյան» մեդալ:
• 2012 թ.՝ ՀՀ մշակույթի նախարարության Ոսկե մեդալ:
• 2012 թ.՝ Հայաստանի Ֆրիտյոֆ Նանսեն միջազգային հիմնադրամի «Ֆրիտյոֆ Նանսեն» Ոսկե հուշամեդալ:
• 2010 թ.՝ Ռուսաստանի հայերի միության հիմնադրման 10-ամյակին նվիրված մեդալ:
• 2009 թ. որպես խմբագիր՝ Համաշխարհային հայկական կոնգրեսի, Ռուսաստանի հայերի միության, ՀՀ սփյուռքի նախարարության և Հայաստանի ժուռնալիստների միության բարձրագույն մրցանակ:
• 2001 թ.՝ Հռոմի պապ Հովհաննես Պողոս Երկրորդի Հայաստան ուխտագնացության ժամանակ նրանից ստացել է այցի առթիվ պատրաստված հուշամեդալ:
• 1997 թ.՝ «Հայաստանի մայրաքաղաքները» (1995) գրքի համար՝ Թեքեյան մշակութային միության «Հայկաշեն Ուզունյան» մրցանակ:
• 1992 թ.՝ Հռոմի պապ Հովհաննես Պողոս Երկրորդից Վատիկանում ստացել է պապի անվամբ Արծաթե հուշամեդալ:
• 1980 թ.՝ Հայաստանի ժուռնալիստների միության տարվա մրցանակ:

ԱՐՏԱՔԻՆ ՀՂՈՒՄՆԵՐ

• «Հայկական համառոտ հանրագիտարան», հ. 4, Երևան, 2003, էջ 621:
• «Ով ով է, հայեր, կենսագրական հանրագիտարան», հ. 2, Երևան, 2007, էջ 544:
• «Հայ գրատպություն և գրքարվեստ, հանրագիտարան», Երևան, 2015, էջ 650, 1014:
• «Հանրագիտական բառարան», Երևան, 2018, էջ 923: